Η ιστορία της αρωματοθεραπείας . Η αρωματοθεραπεία είναι μια αρχαία πρακτική με ρίζες που ξεκινάνε από τους Αιγύπτιους το 1500 π.Χ.
Εκείνοι πρώτοι χρησιμοποιήσανε διάφορα μέρη φυτών και δέντρων για να καταπολεμήσουν διάφορες ασθένειες, όπως:
• Ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος
• Προβλήματα με το αναπαραγωγικό σύστημα
• Πληγές
• Διεγερτικά
• Ηρεμιστικά
Μία καινούργια αντιμετώπιση για τα προβλήματα συμπεριφοράς των ζώων
Το 19ο αιώνα ανακαλύφθηκαν τα μικρόβια ως αίτια νοσημάτων. Τότε ξεκίνησαν και οι πρώτες έρευνες για τις ιατρικές ιδιότητες των αιθέριων ελαίων. Ο «founding father» της πρακτικής αυτής ήταν ο Γάλλος Gattefosse ο οποίος έκανε τις πρώτες έρευνες, ανακαλύπτοντας ότι η πτητική φύση κάποιων ελαίων ήταν ικανή να απολυμαίνει τον αέρα. Εκείνος βάφτισε την πρακτική «αρωματοθεραπεία». Από το 1887-1937 γράφτηκαν πάνω από 100 άρθρα σε περιοδικά με το συγκεκριμένο θέμα. Δεν είχε, όμως, πειστεί το ιατρικό επάγγελμα ακόμη.
Με την εξέλιξη της κλασικής ιατρικής και των φαρμάκων, υπήρξε πτώση στη χρήση των ελαίων παρ’ ότι πολλά από αυτά είχαν μεγαλύτερη αντισηπτική αξία από τα συνθετικά φάρμακα. Ο λόγος ήταν οι οικονομικές δυνατότητες που υπόσχονταν τα συνθετικά φάρμακα με τη χρήση patenting.
Το 1964 ξαναεμφανίστηκαν τα αιθέρια έλαια όταν ένας στρατιωτικός ιατρός έγραψε ένα βιβλίο για τη δική του εμπειρία με αυτά, κατά τη διάρκεια του πολέμου, στην αντιμετώπιση των πληγών και κατά τη διάρκεια των επεμβάσεών του. Το 1978 πλέον, μετά από την εμφάνιση βιβλίου τριών τόμων γραμμένο από τον Γάλλο Paul Blaiche με θέμα τη χρήση τους σε μεγάλη γκάμα νοσημάτων, αναζωπυρώθηκε η αναγνώριση των αιθέριων ελαίων από το γαλλικό ιατρικό επάγγελμα. Από τότε, η εξέλιξη είναι ραγδαία με έρευνες να διεξάγονται ακόμα και σήμερα για σωματικά αλλά και ψυχολογικά νοσήματα.
Τι είναι τα αιθέρια έλαια;
Τα αιθέρια έλαια είναι αποστάγματα από ιατροφαρμακευτικά άνθη, βότανα και δέντρα, και χρησιμοποιούνται σε διάλυση για την καταπολέμηση σωματικών και ψυχολογικών νοσημάτων, προωθώντας έτσι την καλή υγεία και την ευζωία. Το φυτό που παράγει το αιθέριο έλαιο, το χρησιμοποιεί για την προστασία του από αρρώστιες, για να διώξει απειλητικά ζώα, για να ιατρέψει τις πληγές του και ως ορμόνες. Και αυτές είναι σε γενικές γραμμές οι ιδιότητες που προσφέρουν και σε εμάς. Επειδή τα αιθέρια είναι εξαιρετικά πτητικά, τα χημικά τους στοιχεία είναι απορροφώνται εύκολα δια μέσου της μύτης ή του δέρματος. Εντούτοις, δεν είναι φάρμακα, όπως τα ξέρουμε, αλλά λειτουργούν απαλά και ολιστικά για την εξισορρόπηση του συστήματος και για την καταπολέμηση της ασθένειας.
Τα αιθέρια έλαια και τα ζώα
Τα αιθέρια έλαια έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία ως φυσικά εναλλακτικά για άλογα, σκυλιά, γάτες, lamas, πρόβατα, αγελάδες, ακόμα και για κατσίκες και κοτόπουλα. Έχουν βοηθήσει σε πολλές κοινές παθήσεις όπως νοσήματα του αναπνευστικού, αρθρίτιδα, αλλεργίες, έκζεμα, sarcoids και άλλα δερματικά προβλήματα. Έχουν επίσης ιάνει το σύνδρομο του Cushing’s, ιογενή νοσήματα αλλά και συμπεριφορικά προβλήματα. Έχουν φανεί ιδιαίτερα χρήσιμα για ζώα που έχουν περάσει κάποιου είδους συναισθηματικό ή φυσικό τραυματισμό κάποια στιγμή της ζωής τους.
Γιατί να χρησιμοποιήσει κανείς τα αιθέρια έλαια;
Η αρωματοθεραπεία είναι μια φυσική και μη καταπατητή μέθοδος η οποία έχει αποδειχτεί πολύ αποτελεσματική για την ανακούφιση πολλών παθολογικών αλλά και συμπεριφορικών προβλημάτων. Τα αιθέρια έλαια έχουν χρησιμοποιηθεί για την προώθηση της καλής υγείας για πολλούς αιώνες και σήμερα όλο και περισσότεροι κτηνίατροι αναγνωρίζουν τη χρησιμότητά τους για την πρόνοια των ζώων. Τα έλαια περιέχουν συστατικά που οικειοθελώς θα διάλεγε και θα μάζευε ένα ζώο για να διατηρήσει την υγεία του στο φυσικό του περιβάλλον, αλλά που στερείτε λόγω των περιορισμών της εξημέρωσης.
Τα ζώα στη φύση διαλέγουν ό,τι χρειάζονται από το οικοσύστημα στο οποίο ζουν για να επαναφέρουν τον οργανισμό τους σε ισορροπία όταν νοσεί. Εξημερώνοντάς τα και συνεπώς κλείνοντάς τα μέσα στα σπίτια μας, τους έχουμε αναιρέσει τις επιλογές αυτές. Τα ζώα, λοιπόν, στα αιθέρια έλαια, αναγνωρίζουν τις ιατρικές ουσίες κι ενστικτωδώς διαλέγουν από αυτά, όπως ακριβώς θα έκαναν στη φύση. Αυτή είναι και η ομορφιά της μεθόδου. Δεν επιβάλλεται τίποτα στο ζώο, απλά χρησιμοποιείτε αυτό το δυνατό ένστικτο της αυτοΐασης.
Πότε χρειάζεται το ζώο αιθέρια έλαια;
Ένα ζώο θα χρειαστεί αιθέρια έλαια όταν ο οργανισμός του έχει χάσει την ισορροπία του. Τι σημαίνει αυτό; Όταν έχει φύγει από τα φυσιολογικά πλαίσια καλής υγείας και συμπεριφοράς. Η θεωρία των εναλλακτικών περιστρέφεται γύρω από το ενεργειακό σώμα του ασθενούς και υποστηρίζει ότι πριν εμφανιστεί το οποιοδήποτε πρόβλημα στο υλικό σώμα, έχει ήδη εμφανιστεί στο ενεργειακό σώμα, δηλαδή στους μεσημβρινούς, στα 12 κανάλια υπεύθυνα για τη διοχέτευση της ενέργειας γύρω από το σώμα. Αυτές οι ανισορροπίες είναι που πρέπει να διορθωθούν για να αποφευχθεί η εμφάνιση του ενεργειακού προβλήματος στο υλικό σώμα.
Οι ανισορροπίες αυτές εμφανίζονται ως προβλήματα συμπεριφοράς, προβλήματα υγείας ή και συνδυασμός των δύο. Τα αιθέρια που χρειάζεται κάθε ζώο στη συγκεκριμένη στιγμή της ζωής του, βρίσκονται με συγκεκριμένο τρόπο. Υπάρχει διαγνωστική μέθοδος η οποία ανιχνεύει τυχόν ενεργειακά μπλοκαρίσματα στο δίκτυο μεσημβρινών του κάθε οργανισμού. Ανιχνεύει τα νυν προβλήματα αλλά και προβλέπει τυχόν μελλοντικά. Αυτή η διαγνωστική μέθοδος λέγεται κινησιολογία (kinesiology) η οποία εφευρέθηκε τον περασμένο αιώνα από έναν αμερικανό χειροπράκτη, τον Κ. George Goodheart. Με τη βοήθεια της κινησιολογίας, λοιπόν, αλλά και με την εφαρμογή της θεωρίας των 5 στοιχείων και άλλα της Κινεζικής Ιατρικής (5 Element Theory) βρίσκουμε ποια είναι τα αιθέρια έλαια που χρειάζεται περισσότερο το ζώο σας για να το επαναφέρουμε στην ισορροπία.
Τι προβλήματα καταπολεμούνται με την αρωματοθεραπεία;
Σκύλος:
1) Επιθετικότητα
• μεταξύ ζώων
• απέναντι στους ανθρώπους
• εδαφικότητα (υπερβολική φύλαξη του χώρου του μέσα στο σπίτι)
• προς τα παιδιά
• προς άλλα είδη ζώων
• κυριαρχικότητα
• κτητικότητα (με παιχνίδια, με φαΐ, με ανθρώπους)
• απροσδιόριστης αιτίας
2) Φοβίες
• προς άλλα ζώα
• προς τους γνωστούς ή και άγνωστους ενήλικες (άντρες ή γυναίκες)
• προς τα παιδιά
• προς τα αυτοκίνητα
• προς άγνωστα πράγματα
• κροτοφοβία
3) Πανικό
4) Νευρικότητα
5) Υστερίες
6) Αυτοτραυματισμοί
7) Στρες
8) Κυνήγι της ουράς τους
9) Μελαγχολία–κατάθλιψη
10) Υπερδιέγερση (hyperactivity)–ανεξέλεγκτη συμπεριφορά
11) Άγχος του αποχωρισμού από τον ιδιοκτήτη του (δεν θέλει να μένει μόνο του στο σπίτι)
12) Ανεξέλεγκτο λέρωμα
13) Αναζήτηση της προσοχής
Γάτα:
1) Φοβίες
• προς άλλα ζώα
• προς τους γνωστούς ή και άγνωστους ενήλικες (άντρες ή γυναίκες)
• προς τα παιδιά
• προς άγνωστα πράγματα
• κροτοφοβία
2) Επιθετικότητα:
• μεταξύ γατών
• απέναντι στους ανθρώπους
• εδαφικότητα (υπερβολική φύλαξη του χώρου του μέσα στο σπίτι)
• προς τα παιδιά
• προς άλλα είδη ζώων
• απροσδιόριστης αιτίας
3) Ανεξέλεγκτο λέρωμα
4) Γρατσούνισμα των επίπλων
Πουλιά:
1) Επιθετικότητα προς τον ιδιοκτήτη του
2) Τσίριγμα
3) Μάδημα των φτερών του
4) Μελαγχολία και κατάθλιψη
Πώς χορηγούνται στα ζώα μας;
Ασφάλεια πρώτα : Τα σκυλιά έχουν 200 εκατομμύρια δέκτες μυρωδιών στις ρινικές πτυχές τους, εμείς έχουμε 50 εκατομμύρια!
Το σημαντικότερο είναι να μη δοθεί ποτέ αδιάλυτο κάποιο αιθέριο έλαιο σε ζώο και χωρίς τη συγκατάθεσή του!
Στην ανθρώπινη αρωματοθεραπεία χρησιμοποιείται το μασάζ ως κύριο μέσο θεραπείας. Αυτή η μέθοδος χορήγησης δεν είναι πρακτική όταν μιλάμε για ζώα καλυμμένα με γούνα σε όλο τους το σώμα. Επιπλέον, τα ζώα είναι πολύ πιο ευαίσθητα στα αιθέρια από ό,τι είμαστε εμείς οι άνθρωποι. Πολύ λίγες ποσότητες (1-2 σταγόνες) είναι συχνά αρκετές για εμφανή αποτελέσματα. Κι έτσι χρησιμοποιούμε το ένστικτο της αυτοΐασης. Η μοναδικότητα και ομορφιά της αρωματοθεραπείας στα ζώα είναι ότι το ίδιο το ζώο διευθύνει τη θεραπεία του και κατά συνέπεια την ίασή του.
Πώς το κάνει αυτό;
Το αιθέριο έλαιο προσφέρεται διαλυμένο στο ζώο και μέσω της ενστικτώδους αντίδρασής του προς τη μυρωδιά του, μας δείχνει πόσο θέλει να το πάρει και πόσο συχνά το χρειάζεται. Το ζώο θα συναναστραφεί με το αιθέριο για όσο καιρό το χρειάζεται. Μπορεί να το θέλει για 1-15 μέρες αλλά και για παραπάνω. Θα αρχίσει, λοιπόν, να τα απορρίπτει και αυτό ψάχνουμε να δούμε για να καταλάβουμε ότι τελείωσε η θεραπεία με τα συγκεκριμένα αιθέρια. Αυτός είναι ένας καταπληκτικός τρόπος να επιστρέψουμε την αυτονομία στη ζωή του ζώου κι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να χτιστεί η εμπιστοσύνη μεταξύ του ζώου και του ιδιοκτήτη του. Αυτή η πτυχή των αιθέριων είναι εξαιρετικά χρήσιμη όταν το ζώο έχει ψυχολογικό τραύμα ή υπέστη κακοποίηση.
Πώς χορηγούνται τα αιθέρια έλαια στα σκυλιά
- Διαλύστε τα αιθέρια που σας ενδιαφέρουν σε ηλιέλαιο. Δύο σταγόνες αιθέριο προς 5ml ηλιέλαιο.
- Διαλέξτε μία ώρα που μπορείτε κι εσείς αλλά και ο σκύλος σας να συγκεντρωθείτε στα έλαια.Όχι πριν ή μετά το φαΐ. Πάρτε το κάθε μπουκαλάκι με τη σειρά στο χέρι σας. Κρατήστε το ανοιχτό αλλά καλά κρυμμένο στο χέρι, με μόνο το πάνω μέρος να φαίνεται έτσι ώστε να μην μπορεί να το πάρει από τα χέρια σας. Κρατήστε το περίπου ένα μέτρο μακριά από τη μύτη του, πλησιάζοντας σιγά σιγά προς αυτήν, μέχρι να δείτε ότι κουνάει τα ρουθούνια του ή κάποιο άλλο σημάδι ότι το σκυλί το αισθάνεται και ότι είναι σε αναπαυτική απόσταση από το έλαιο. Μερικά σκυλιά θα θελήσουν να έρθουν προς το μπουκάλι ίσως και να το γλείψουν, άλλα θα θελήσουν να μείνουν σε μια ασφαλή απόσταση και απλά να το μυρίζουν. Το αιθέριο έλαιο, όσο είναι ανοιχτό το μπουκάλι, διοχετεύεται στον αέρα κι έτσι το σκυλί το απορροφά ακόμα και από απόσταση. Εάν κουνήσετε το μπουκάλι μπρος και πίσω, θα μπορείτε να προσέξετε αν το σκυλί ακολουθεί τη μυρωδιά με τη μύτη του. Όταν το σκυλί δεν θα θέλει το αιθέριο έλαιο άλλο, θα φύγει μακριά από εσάς, ή μπορεί να σας το δείξει με το δικό του μοναδικό τρόπο τον οποίο θα καταλάβετε!
- Εάν το σκυλί γυρίσει ανάσκελα, δείτε αν θέλει να του τρίψετε λίγο την κοιλίτσα του αποφεύγοντας τα γεννητικά όργανα.Μπορεί επίσης να σας γυρίσει κάποιο άλλα μέρος του σώματός του προς το μέρος σας, δείτε εάν θέλει να το τρίψετε σε εκείνο το μέρος. Εάν προσπαθήσει να φάει το μπουκάλι, βάλτε 1-2 σταγόνες στο χέρι σας και δώστε του να το γλείψει. Μπορείτε να επαναλάβετε το γλείψιμο μέχρι και 3 φορές μέσα σε μια προσπάθεια.
- Είναι πολύ σημαντικό να αξιοποιήσετε την αντίδραση του σκύλου στο κάθε αιθέριο έλαιο πριν τα χρησιμοποιήσετε.Ποτέ μην τα χρησιμοποιήσετε εάν το σκυλί δεν δείξει ενδιαφέρον.
Αντιδράσεις που δείχνουν πολύ ενδιαφέρον:
• Έντονη οσμή για μεγάλο διάστημα
• Γλείψιμο των χειλιών ή προσπάθεια για να γλείψει το μπουκάλι
• Σας ακολουθεί καθώς μετακινείτε το μπουκάλι
• Ξαπλώνει ή γυρίζει ανάσκελα
• Προσπαθεί να τριφτεί στο αιθέριο έλαιο ή να φέρει κάποιο μέρος του σώματός του σε επαφή με αυτό.
• Υπνηλία με κλείσιμο των ματιών
Εάν δείτε κάποια από τις παραπάνω αντιδράσεις, πρέπει να του προσφέρετε το συγκεκριμένο αιθέριο έλαιο δύο φορές την ημέρα.
Αντιδράσεις που δείχνουν μέτριο ενδιαφέρον:
• Λίγες οσμές και μετά κοιτάει αλλού
• Μια μικρή οσμή αλλά μετά επανέρχεται στο μπουκάλι
• Γλείφεται γρήγορα
• Εύκολα αποσπάται η προσοχή από το αιθέριο έλαιο
Εάν δείτε κάποια από τις παραπάνω αντιδράσεις, πρέπει να του προσφέρετε το συγκεκριμένο αιθέριο έλαιο μία φορά την ημέρα.
Αντιδράσεις που δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον:
• Απομακρύνεται από το μπουκάλι
• Μία οσμή και μετά φεύγει και δεν ξαναγυρνάει στο μπουκάλι
• Προσπάθεια για να φύγει από το δωμάτιο
Εάν δείτε κάποια από τις παραπάνω αντιδράσεις, δεν πρέπει να βάλετε το αιθέριο έλαιο στο σώμα του.
Εάν το σκυλί δεν δείξει ενδιαφέρον για κάποιο από τα τρία αιθέρια έλαια, προσφέρετέ του τα και πάλι την επόμενη μέρα. Εάν πάλι δεν δείξει ενδιαφέρον, τότε παραλείψτε μία μέρα και ξαναπροσφέρετέ τα τη μεθεπόμενη. Εάν και πάλι δεν δείξει ενδιαφέρον, τότε αφήστε να περάσουν τρεις μέρες πριν του το ξαναπροσφέρετε.
Εάν και πάλι δεν δείξει ενδιαφέρον σημαίνει ότι το σκυλί σας δεν χρειάζεται πια το συγκεκριμένο αιθέριο έλαιο. Συνήθως ένα σκυλί θα θέλει να χρησιμοποιήσει κάποιο αιθέριο έλαιο για διάστημα 3-10 ημερών, βέβαια, μερικές φορές συμβαίνει να το θελήσει μόνο μία φορά. Μπορεί επίσης να θελήσει ένα σκυλί κάποιο αιθέριο έλαιο για περισσότερο χρονικό διάστημα.
Μη χρησιμοποιήσετε τα αιθέρια έλαια για περισσότερο από 2 εβδομάδες χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα!
Μέχρι να απορρίψει πια ένα αιθέριο έλαιο ένα σκυλί, θα έχετε ήδη δει εμφανή βελτίωση στην κατάστασή του. Η επιτυχία αυτής της μεθόδου στηρίζεται στην επιλογή του ζώου καθοδηγώντας το ίδιο τη θεραπεία του. Θα σας καθοδηγεί και εσάς, λοιπόν, δείχνοντάς σας πόσο αναγκαίο τού είναι το αιθέριο έλαιο, πόσο συχνά το θέλει και με ποιον τρόπο θα ήθελε να του τα δώσετε.
Κάποια αιθέρια που μπορείτε να δοκιμάσετε:
• Λεβάντα (ηρεμιστική, υστερίες)
• Χαμομήλι (ηρεμιστική, αλλεργίες, δερματοπάθειες)
• Περγαμόντο (κατάθλιψη, αναζωογονητικό, ισορροπητικό)
• Γεράνι (για ζωάκια που έχουν αλλάξει πρόσφατα σπίτι, ορμονικά, κυκλοθυμίες, άγχος, ανησυχίες)
• Τριαντάφυλλο (κακοποιημένα ζώα, ορμονικά, θλίψη, αυξάνει την αυτοπεποίθηση)
• Λεμόνι (δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, αναζωογονεί, βοηθάει την αναιμία, κατάθλιψη, νεφροπάθειες)
• Βασιλικό (εγκεφαλική ανία, έλλειψη συγκέντρωσης, μυϊκοί πόνοι)
Η Μαίριλυν Πήτερς (BSc MSc mGEOTA mIAAWE) έχει μεταπτυχιακό με θέμα τη συμπεριφορά των ζώων και την πρόνοιά τους (MSc Applied Animal Behaviour and Animal Welfare) από το πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και είναι αναγνωρισμένη διπλωματούχος αρωματοθεραπεύτρια για τα ζώα στο εξωτερικό, όπου και διδάσκει (GEOTA και ΙΑAWE).
Τηλ.: 210 8082795 και 6948835658
e-mail: mpeters@ark.info
Της Μέριλιν Πήτερς,
εκπαιδεύτριας σκύλων